Niniejsze dzieło ma zasadniczo inne rozłożenie akcentów w narracji od kilku wcześniejszych syntez całości dziejów języka polskiego, ale powstało bez zamiaru ich zastępowania. Pomysł zorganizowania zespołowej pracy nad nowym wykładem ma u podłoża dwie obserwacje: 1. Od czasu opublikowania dzieł Zenona Klemensiewicza (1974) oraz Bogdana Walczaka (1995) dokonały się zmiany w rozumieniu zakresu dyscypliny naukowej,  2. Zasadniczo zmieniła się (pogorszyła) sytuacja historii języka polskiego jako przedmiotu zajęć uniwersyteckich, z czym łączy się zmniejszenie rangi dziejów języka w zbiorowej świadomości.